Kostnaður íslensku þjóðarinnar af samgöngutöfum á höfuðborgarsvæðinu nemur nú 114.155 krónum á mínútu. Áætlaður kostnaður þjóðarinnar af umferðartöfum á höfuðborgarsvæðinu nemur nú 60 milljörðum króna á ári og fer hratt vaxandi.

Þessi sturlaði kostnaður leggst á nánast öll svið samfélagsins.

Samfélag: Umferðartafir á höfuðborgarsvæðinu hafa þrefaldast frá aldamótum með tilheyrandi afleiðingum fyrir lífsgæði fólks á svæðinu.

Efnahagur: Samgöngur eru súrefni hagkerfisins. Eftir því sem hægist á samgöngum höfuðborgarsvæðisins, öflugasta hagkerfi landsins, þeim mun meira verður fjárhagslegt tap þjóðarinnar.

Umhverfi: Umframnotkun á jarðefnaeldsneyti sökum umferðartafa nemur nú 34 þúsund tonnum á ári, sem veldur svo aftur um 100.000 tonna CO2 útsleppi út í andrúmsloftið. Umferðartafir höfuðborgarsvæðisins eru einn stærsti loftslagsvandi þjóðarinnar.  

Almenningur: Einstaklingsbundinn kostnaður spannar allt frá lakari lífsgæðum að beinu fjárhagslegu tjóni.

Samgöngur fyrir alla skora á stjórnvöld að endurskoða samgöngusáttmála ríkis og sveitarfélaga. Greiða má úr umferðartöfum á höfuðborgarsvæðinu innan samningsins með tiltölulega einföldum og hagkvæmum hætti, s.s. með því að gera Miklubraut ljóslausa, stórbæta almenningssamgöngur með aukinni ferðatíðni á næstu 1-2 árum og hægri settum sérakbrautum. Litil sem engin þörf er á miðjusettum sérakgreinum sem áætlað er að kosti um 60-100 milljarða króna og taki allt að 16 ár að leggja.

Klárum borgarlínumálin með hagsmuni almennings að leiðarljósi

Hver mínúta kostar okkur núna kr. 114.155

Eina svarið sem við höfum fengið er að létta borgarlínan sé ekki hágæðaalmenningssamgöngur og komi því ekki til greina. Það er auðvitað hrein firra.

Í grein minni Fyrirlestur í anda léttu borgarlínunnar, sem birtist hér í Mbl. 12. apríl sl., fjallaði ég um ráðleggingar Jarretts Walkers (JW) varðandi borgarlínuna. Hann sagði í Kastljósi síðla árs 2015 að fyrst ætti að auka ferðatíðni á stofnleiðum strætó og fjölga þannig farþegum. Eftir því sem farþegum fjölgaði mætti bæta þjónustuna og fjölga sérakreinum fyrir strætó.

Í fyrirlestri í Salnum í september 2015 lagði hann áherslu á að hagkvæmasta almenningssamgöngukerfið yrði valið. Því miður er ekki ætlun samgönguyfirvalda að fara að þessum ráðum JW, þrátt fyrir að SSH hafi fengið hann til aðstoðar við undirbúning að útfærslu borgarlínunnar.

Sjá í grein Þórarins Hjaltasonar, sem birtist í Morgunblaðinu í 22. apríl 2022

Það jafngildir því að tilkoma borgarlínu muni aðeins leiða til þess að bílaumferð 2034 verði um 2% minni en ella.

Í Mbl 16.6. sl. skrifar Davíð Þorláksson, framkvæmdastjóri Betri samgangna ohf., grein undir fyrirsögninni „Hágæða almenningssamgöngur“. Hann heldur því fram að ekkert hafi komið fram sem gefur tilefni til að breyta um stefnu varðandi borgarlínu. Þessu er ég algerlega ósammála.

Sjá grein Þórarins Hjaltasonar í heild sinni sem birtist í Morgunblaðinu

Elías B. Elíasson skrifar um umferðarmál í Reykjavík. Hann segir þjóðhagslega arðsemi Borgarlínu aldrei hafa verið metna eina og sér.

Umferðatafir eru afar kostnaðarsamar og það svo að sumar borgir erlendis kjósa að grafa svo dýr göng undir borgirnar að nær ofbýður fjárhag þeirra til að minnka tafir. Þessi staðreynd virðist hafa farið fram hjá þeim sem standa fyrir þungu Borgarlínunni og reiknimeisturum þeirra, því enn ljá þeir ekki máls á að skoða léttu Borgarlínuna sem hefur verulega minni umferðatafir í för með sér.

Sjá grein Elíasar í heild

Elías Elíasson verkfræðingur skrifar um samgöngumál á
höfuðborgarsvæðinu og segir meðal annars að við ákvarðanatöku
undanfarinna ára hafi verið stuðst við ófullkomnar greiningar.

Hópurinn telur einsýnt að við undirbúning Borgarlínu hafi ekki verið horft til
hagrænna áhrifa verkefnisins á þjóðarbúið eins og vera ber. Á
höfuðborgarsvæðinu búa yfir 60% þjóðarinnar og þau áhrif sem efnahagslífið
verður fyrir vegna verkefna af þeirri stærðargráðu sem Borgarlína er og ekki
síður vegna þeirra áhrifa sem breytt umferð á svæðinu hefur á hagkerfið munu
snerta alla landsbúa.

Sjá grein Elíasar í heild sinni

Viðhorf íbúa höfuðborgarsvæðisins til samgöngumála eftir Bjarna Reynarsson

Síðustu misseri hefur farið fram mikil umræða í fjölmiðlum og meðal almennings og fagaðil
um áætlanir í skipulags- og samgöngumálum á höfuðborgarsvæðinu. Töluverð gagnrýni
hefur verið sett fram á stefnu skipulagsyfirvalda um þéttingu byggðar og borgarlínu. Lítil
viðbrögð hafa verið við þeirri gagnrýni og ekki hefur verið leitað álits hjá almenningi og
hagsmunaaðilum.

Sjá grein Bjarna í heildi sinni

Meirihluti íbúa á höfuðborgarsvæðinu eða 65% þeirra er andvígur því að akreinum verði fækkað vegna borgarlínu og ríflegur meirihluti eða 59% vill ekki að hámarkshraði bíla verði lækkaður.

Um 51% íbúa telur að umbætur á stofnbrautum séu líklegri til að draga úr umferðartöfum en umbætur á almenningssamgöngum með borgarlínu. Telur aðeins þriðjungur aðspurðra að borgarlína sé líklegri til að skila þeim árangri.

Um helmingur, eða 52%, telur jafnframt að umferðartafir séu mikið vandamál á höfuðborgarsvæðinu. Aðeins fjórðungur eða 25% segja umferðartafir lítið vandamál. Af þeim sem taka afstöðu er því mikill meirihluti þeirrar skoðunar að umferðartafir skapi mikinn vanda.

Nálgast má viðhorfskönnunina í heild sinni hér.

Frétt Áhugahóps um samgöngur fyrir alla um viðhorfskönnun MMR

Jónas Elíasson átti nýlega fund með Pawel Bartoszek, formanns skipulags- og samgönguráðs Reykjavíkurborgar. Á fundinum kynnti Jónas fyrir Pawel útreikninga faghóps Áhugahóps um samgöngur fyrir alla vegna vaxandi tafakostnaðar á höfuðborgarsvæðinu vegna umferðartafa.

Í minnisblaði Jónasar um fundinn kemu rm.a. fram að þjóðvegakerfið þolir 50 – 100% meiri umferð en nú, ef það er gert ljóslaust (free flow) eins og þjóðvegakerfið yfirleitt er. Sú 28% aukning sem framundan sé komist því fyrir. Það séu því verulegar líkur á að þjóvegakerfi hbs sem skipulagt var 1965 dugi í 100 ár. 

Áætlaður tafakostnaður á ári í umferðinni er eftirtalinn:

Ár	2014	2019	2024
Tafir miaKr/ári	20	33	42
GDP	2100	3050	4000

Verði ekkert verður að gert nema byggja Borgarlínu þá verður tafakostnaður, um 30 – 50 MiaKr/ári hærri en annars, 8 Mia strax eftir 1. lotu. Ástæðan er rauði dregillinn sem minnkar umferðarýmd, bannar vinstribeygjur og lengir akstursleiðir.

Sjá minnisblað JE 19. maí 2021

Hagstofa Íslands spáir um mannfjöldaþróun fyrir landið í heild og útbýr háspá, lágspá
og miðspá. Mismunur á fólksfjölgun á einstökum tímabilum samkvæmt lágspá og háspá getur verið um 90%. Varðandi skipulagningu framkvæmda er góð regla að halda sig við miðspá, en gera áætlanir heldur lengra fram í tímann en gert væri ef spáin væri örugg. Þá má flyta framkvæmdum eða seinka þeim eftir því sem spáin breytist.

Sjá grein faghóps Áhugafólks um samgöngur fyrir alla í heild sinni

Eftir Þórarin Hjaltason – Það blasir því við að borgarlínan í óbreyttri mynd er
ekki þjóðhagslega hagkvæm og því full ástæða til að skoða fýsileika ódýrara
hraðvagnakers.

Í Morgunblaðinu 18. mars sl. birtist greinin „Úr sveit í borg“ eftir Hildi Björnsdóttur
borgarfulltrúa. Í greininni gagnrýnir hún m.a. stefnu hópsins Áhugafólk um samgöngur fyrir alla (ÁS). Málefnaleg og sanngjörn gagnrýni er af hinu góða og eðlilegur hluti af umræðu um málefni líðandi stundar. Í grein Hildar er hins vegar nokkuð um rangtúlkanir og jafnvel hreinar rangfærslur varðandi stefnu hópsins. S

Sjá grein Þórarins í heild sinni